جرم سقط جنين چطور تعريف مي‌شود؟ عمل سقط‌جنين به اين معني است كه جنين را در رحم مادر از بين برود و بدين صورت بارداري زن به پايان مي‌رسد. سقط‌جنين مي‌‌تواند عمدي و با هدف انجام گيرد و يا به صورت غير عمد مثلاً براثر بيماري، تصادف يا حادثه‌اي اتفاق بيفتد. دين اسلام سقط‌جنين عمدي را مورد نكوهش قرار مي‌دهد و آن را گناه مي‌داند. و براي مرتكبين سقط‌جنين مگر در موارد استثناء مجازات پيش‌بيني مي‌كند. حال بايد ديد با توجه به نكوهش سقط‌جنين در دين و شرع آيا سقط‌جنين در قانون ايران جرم است يا خير؟ و چه مجازات قانوني دارد؟ در ادامه مطلب به جرم سقط‌جنين در قانون ايران مي‌پردازيم.

جرم سقط جنين در قانون ايران

سقط‌جنين به‌طور مستقيم در قانون مجازات اسلامي تعريف‌نشده است. اما براي اعمالي كه موجب مي‌شوند جنين يك زن باردار از بين برود. مجازات هايي تعيين نموده است. بنابراين با جمع‌بندي اين مجازات‌ها مي‌توانيم در تعريف جرم سقط‌جنين چنين بگوييم؛ اگر شخصي؛ مادر يا پدر جنين باشد يا هركسي غير آن دو، چه عمداً و با نيت سوء و چه غير عمد و بدون سوءنيت، با انجام عملي يا عدم انجام عملي كه در زندگي جنين مؤثر است. موجب نابودي جنين پيش از تولد او شود جرم سقط‌جنين را محقق كرده است. لازم به ذكر است سقط‌جنين درماني جرم محسوب نمي‌شود.

با توجه به نكته ذكرشده جرم سقط‌جنين زماني محقق مي‌گردد. كه فعل يا ترك فعل عمدي يا غيرعمدي موجب شود جنين زنده از رحم مادر متولد نگردد. بنابراين هرگونه عمل ازجمله آزار و اذيت زن حامله يا فعل و ترك فعل مؤثر بر زندگي جنين كه موجب تولد جنين پيش از زمان مقرر شود. و جنين زنده متولد شود جرم سقط‌جنين محقق نخواهد شد.

مجازات جرم سقط جنين

سقط‌جنين زماني به‌عنوان جرم در نظر گرفته مي‌شود و براي مرتكب مجازات تعيين مي‌گردد. كه جرم سقط‌جنين به صورت عمدي و غيرعمدي اتفاق بيافتد. يعني سقط‌جنين با جنبه درماني و دستور پزشك نباشد. سقط‌جنين درماني به اين معني است كه مثلاً جان مادر جنين درخطر باشد. يا مثلاً جنين مشكل يا بيماري يا معلوليتي داشته باشد كه با طي مراحل قانوني و مجوز سقط‌جنين براي آن صادر مي‌شود. در سقط‌جنين درماني مجازاتي اعمال نمي‌گردد. اما در باقي موارد مجازات بر اساس قانون مجازات اسلامي با توجه به شرايط سقط‌جنين تعيين مي‌شود.

سقط‌جنين عمدي چيست ؟

سقط‌جنين عمدي يعني زن حامله يا فردي غير از او با سوءنيت و با وجود آگاهي اقدام به فعل يا ترك فعلي نمايد. كه بدون وجود خطر براي جان زن حامله موجب گردد. جنين در شكم مادر از بين برود و زنده به دنيا نيايد. اين اعمال عمدي شامل مصرف دارو، ورود ضربه به شكم زن حامله و همچنين استفاده از روش‌هاي پزشكي مثلاً توسط پزشكان زيرزميني و بدون مجوز مي‌شوند. فرد مرتكب به جرم سقط‌جنين عمدي شامل مجازات مي‌شود.

مجازات سقط‌جنين عمدي شامل پرداخت ديه بر اساس مراحل رشد جنين و حبس مي‌شود. كه با توجه به شرايط و نوع جرم ارتكابي و شخص مرتكب مدت حبس از 3 ماه تا 5 سال متغير است. خوب است بدانيد در صورتي كه مادر جنين اقدام به سقط نمايد مجازات حبس براي وي اعمال نمي‌شود.

موارد قانون در تعيين مجازات سقط جنين

در مواردي از سقط‌جنين به صورت غيرعمدي كه به خاطر بي‌احتياطي افراد يا عدم رعايت نظامات دولتي يا بي‌مبالاتي رانندگان وسايل نقليه و وسيله موتوري. مرتكب جرم، بر اساس ماده 715 قانون مجازات اسلامي به مجازات پرداخت ديه و حبس از دو ماه تا يك سال محكوم مي‌شود. همچنين ماده 717 قانون مجازات اگر به سبب جنايتي بر مادر جنين سقط شود. مجازات ديه براي مرتكب اجرا مي‌شود.

اگر جنين با ورود ضربه يا آزار مادر سقط گردد بر اساس ماده 622 قانون مجازات مرتكب به پرداخت ديه و حبس از 6ماه تا يك سال و نيم محكوم مي‌گردد. ماده بعدي همين قانون اشاره مي‌كند كه اگر شخصي با علم و آگاهي  ادويه و وسايل ديگري به زن باردار دهد. و به‌واسطه آن جنين سقط شود به پرداخت ديه و حبس از 3 تا 6ماه حبس محكوم مي‌شود.

حال اگر شخصي كه مبادرت به سقط‌جنين مي‌نمايد پزشك يا ماما باشد. و همين‌طور تمامي اشخاصي كه لوازم سقط را مهيا و در سقط‌جنين مباشرت مي‌كنند. علاوه بر مجازات حبس از 2 تا 5 سال و پرداخت ديه، پروانه طبابت پزشك و ماما نيز به عنوان مجازات باطل مي‌شود.

مجازات مادر يا پدر براي سقط جنين

اگر پدر جنين با علم و آگاهي اقدام به فعل يا ترك فعلي نمايد كه موجب سقط‌جنين شود. به مجازات پرداخت ديه و حبس محكوم مي‌گردد. اما اگر پدر بدون سوءنيت و غيرعمدي موجب سقط‌جنين شود تنها محكوم به پرداخت ديه مي‌شود. البته اگر پدر غيرعمدي اما به علت بي‌احتياطي در رانندگي موجب سقط‌جنين شود، با توجه به ماده 715 قانون مجازات هم به پرداخت ديه و هم حبس محكوم مي‌شود.

حال اگر مادر جنين خواه عمداً خواه شبه عمد و خواه غيرعمدي موجب سقط شود. بر اساس ماده 718 قانون مجازات اسلامي صرفاً محكوم به پرداخت ديه خواهد شد. يعني مجازات حبس براي مادر جنين در هر صورت اعمال نمي‌شود.

محاسبه ديه جنين

توجه داشته باشيد ديه جنين بر اساس مراحل رشد جنين محاسبه مي‌شود. درصدهاي ديه را از ديه كامل به طريق زير محاسبه مي‌كنيم:

سقط نطفه‌اي كه در رحم مستقر گردد شامل دوصدم ديه مي‌شود. و چهارصدم از ديه كامل نيز ديه‌ي سقط‌جنيني است كه به حالت خون بسته و علقه تبديل مي‌شود. سقط‌جنين كه در مرحله مضغه قرار دارد يعني به صورت به شكل توده گوشت درآمده است شش‌صدم از ديه كامل مي‌شود. و هشت‌صدم از ديه كامل براي جنيني است كه در مرحله عظام يعني زماني كه داراي اسكلت و استخوان اما گوشت ندارد.

جنيني كه استخوان‌بندي و گوشت بدن آن كامل شد اما هنوز روح در آن دميده نشود شامل يك‌دهم كامل مي‌شود. و جنين پسري كه روح در آن دميده شود ديه كامل و جنين دختري كه روح در آن دميده شود نصف ديه تعلق مي‌گيرد. اگر بر جنسيت جنين شكي وجود داشته باشد سه‌چهارم ديه كامل به آن تعلق مي‌گيرد. البته بر اساس نظريه مشورتي قوه قضاييه و به دليل يكسان‌سازي ديه زن و مرد، جنين دختر و پسر كه روح در آن دميده شود يكسان و يك ديه كامل است. ما به تفاوت ديه از صندوق تأمين خسارت‌هاي بدني پرداخت مي‌گردد.

سؤالات متداول