جرم اهانت به رهبري چيست؟ كشور ما ايران بعد از انقلاب اسلامي در سال 1357 حكومت جمهوري اسلامي روي كار آمد. پس از تصويب قانون اساسي مقام رهبري ابتدا به آيت‌الله خميني سپرده شد. در حال حاضر و با فوت آيت‌الله خميني مقام رهبري جامعه با تصميم مجلس خبرگان رهبري بر عهده آيت‌الله خامنه‌اي قرار دارد. پرسش ما اين است كه آيا اهانت به مقام رهبري جرم است؟ و اگر توهين به رهبري جرم است مجازات آن چيست؟ در ادامه اين مطلب قصد داريم به موضوع اهانت به رهبري و مجازات آن بپردازيم.

اهانت به رهبري چيست ؟

در سال 1357 با وقوع انقلاب اسلامي در كشور ما ايران، حكومت جمهوري اسلامي ايران روي كار آمد و قانون اساسي خود را تصويب نمود. بر اساس قانون اساسي ايران، در سيستم حكومتي مقامي تحت عنوان مقام رهبري در نظر گرفته شد. كه در ابتداي انقلاب آيت‌الله خميني مسئوليت رهبري جامعه را بر عهده داشت. و در حال حاضر بعد از فوت ايشان آيت‌الله خامنه‌اي مقام رهبري را بر عهده دارند. اين مقام هم از نظر سياسي و هم از نظر مذهبي در جامعه و عرف جايگاه و اهميت ويژه‌اي دارد. به همين دليل و با توجه به اهميت اين جايگاه قانون‌گذار مقرراتي را جهت جلوگيري از هتك حرمت به اين مقام پيش‌بيني نمود.

بدين ترتيب بر اساس قانون ايران اقدام به هتك حرمت يا اهانت به مقام رهبري با عواقب قانوني همراه است. و در صورتي كه فردي به صورت آشكارا و گسترده به نحوي اقدام به توهين به اين مقام نمايد با پيگرد قانوني رو‌به‌رو خواهد شد. از آنجايي كه توهين به رهبري بر اساس قانون مجازات اسلامي داراي مجازات مي‌باشد. پس مي‌توانيم اين عمل را يك جرم خطاب نماييم.

مجازات اهانت به رهبري

پيش‌تر اشاره كرديم كه مقام رهبري در جامعه عرفي و سياسي ايران جايگاه ويژه‌اي دارد. و با توجه به جايگاه ويژه مقام رهبري از بعد سياسي و مذهبي در جامعه قانون‌گذار اقدام به تعيين مقرراتي در خصوص اهانت به مقام رهبري نمود. اين مقررات با هدف جلوگيري از هتك حرمت و اهانت به مقام رهبري اين عمل را يك جرم تلقي نمود و براي آن مجازات تعيين كرد.

پيش از هر چيز به اين نكته توجه داشته باشيد. كه در سيستم حقوقي ايران عملي جرم تلقي مي‌شود. كه معمولا براساس قانون مجازات اسلامي ايران براي آن عمل مجازات تعيين‌شده باشد. با توجه به اينكه اهانت به رهبري نيز بر اساس قانون مجازات اسلامي داراي مجازات تعزيري است. اين اقدام اهانت به مقام رهبري نيز يك جرم تلقي مي‌شود. قانون مجازات اسلامي در ماده 514 خود جرم و مجازات توهين به مقام رهبري را تشريح مي‌نمايد.

مجازات توهين به رهبري در قانون مجازات اسلامي

جرم و مجازات توهين به رهبري در ماده 514 قانون مجازات اسلامي به اين شرح آمده است:« هر كس به حضرت امام خميني، بنيان‌گذار جمهوري اسلامي رضوان‌الله عليه و مقام معظم رهبري به نحوي از انحاء اهانت نمايد به حبس از شش ماه تا دو سال محكوم خواهد شد.» بنابراين قانون مجازات اسلامي مجازات توهين به مقام رهبري را حبس تعيين نموده است. مدت اين مجازات با توجه به جرم انجام‌شده و تصميم قاضي پرونده از 6ماه تا دو سال حبس متغير است.

جرم اهانت به رهبري با توهين مستقيم يا غير مستقيم

يكي از نكات مهم ماده 514 قانون مجازات اسلامي در خصوص جرم اهانت به رهبري اين است. با توجه به اين بخش از جمله «…به نحوي از انحاء اهانت نمايد…» در اين ماده مي‌توانيم اينگونه برداشت كنيم. كه توهين و اهانت به مقام رهبري چه يك توهين مستقيم باشد و چه توهين و اهانتي غيرمستقيم باشد. يا حتي اگر براساس شوخي و طنز اين توهين نسبت به مقام رهبري انجام شود. باز هم به عنوان جرم تلقي مي‌شود و مشمول مجازات تعيين‌شده در ماده 514 قانون مجازات اسلامي مي‌شود.

جرم اهانت به رهبري با جنبه عمومي

همان‌طور كه در مطالب بالا ذكر شد قانون مجازات اسلامي توهين به رهبري را جرم انگاري كرده است. و براي اين مجرم مجازات حبس از 6 ماه تا دو سال را تعيين نمود. اما نكته قابل توجه براي جرم اهانت به رهبري جنبه عمومي اين جرم است. مقصود از جنبه عمومي جرم اين است كه حتي بدون وجود شاكي خصوصي و تنها با پيگيري مدعي‌العموم يا همان دادستاني اين جرم قابل پيگيري و مجازات است. تفاوتي ندارد كه مرتكب جرم اهانت به رهبري ايراني يا خارجي باشد.

سؤالات متداول